Leerachterstanden vormen niet de enige zorg die gepaard gaat met de sluiting van de scholen. Omdat leerlingen en studenten zich momenteel niet fysiek in het klaslokaal melden, worden problemen in de persoonlijke levenssfeer minder snel herkend, en kan er vaak niet tijdig worden ingegrepen. Hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie Arne Popma adviseert scholen daarom intensiever contact met de leerlingen te houden. “Dat kan veel strakker.”

De problemen die zich achter de voordeur kunnen afspelen zijn talrijk: van psychische problemen door het gebrek aan sociale contacten tot alcohol- en drugsmisbruik, en van huiselijk geweld tot eetstoornissen. GGZ Noord-Holland Noord laat aan NH Nieuws weten dat tijdens de eerste lockdown en in de zomer nog een daling te zien was in het aantal meldingen, maar dat sinds september sprake is van een duidelijke stijging.

Forse stijging

De Nederlandse ggz, de netwerkorganisatie van 100 ggz-instellingen, sprak in december van een forse stijging van het aantal crisismeldingen bij ggz-instellingen voor de jeugd. Ten opzichte van de periode voor corona, is het aantal meldingen tijdens de crisis met 30 tot 60 procent gestegen. Het Interstedelijk Studenten Overleg meldt dat stapelquarantaine, kamerisolatie en het maandenlang niet zien van ouders bij studenten ertoe leidt dat een op de drie zijn leven beoordeelt met een zware onvoldoende.

Jeugdpsychiater Rianne Klaassen zegt dat de problemen onder jongeren langzaam zijn opgelopen. “Bij de eerste lockdown gold voor iedereen dat je mentaal denkt: ‘Poeh, er is iets aan de hand, maar dit gaat vast over.’ Maar nu we in de tweede lockdown zitten en deze langer duurt, lijkt het net of die mentale weerbaarheid afgenomen is. Wij denken zelf dat het gebrek aan structuur voor jongeren desastreus is, evenals de beknotte vrijheid sociaal gezien. Dit wordt veroorzaakt door de schoolsluiting en barrières in de sociale contacten. “

Herkennen problemen

Stern Apperloo herkent de problemen die onder jongeren en jongvolwassenen spelen maar al te goed. Hij kreeg voorheen hulp van jeugdzorginstelling Wij zijn BROER! uit Alkmaar voor onder meer zijn suïcidale gedachtes en gameverslaving. Hij had alles redelijk op de rit, toen plots corona om de hoek kwam kijken. Niet alleen kreeg hij minder motivatie voor school, ook ervaart hij angst- en paniekklachten. “De hele situatie is zo onduidelijk. En ik mis gewoon een uitlaatklep.”

Dat ziet hij ook om hem heen gebeuren. Onder meer bij vrienden van hem. Mensen die voorheen hulp hebben gehad, vallen terug in oude patronen. “Ze gaan zichzelf isoleren, hebben weinig zin om uit bed te komen, gaan drugs gebruiken, hebben weinig motivatie om productief te zijn en komen zo in een negatieve spiraal terecht. Iedereen gaat door een zware periode heen.”

Maar volgens betrokken en deskundigen komen de problematieken van jongeren en jongvolwassenen niet altijd aan het licht. Een belangrijke reden hiervoor is dat veel signalerende partijen, waaronder scholen, tijdens deze lockdown zijn weggevallen. Tijdens online lessen komen problemen van jongeren minder snel aan de oppervlakte dan tijdens klassikale lessen.

Johan Dekker, directeur van PCC Oosterhout aan de Vondelstraat in Alkmaar, legt uit hoe dat werkt. “Normaal gesproken staan ​​wij iedere ochtend bij de deur wanneer de leerlingen binnenkomen. Vaak kun je al aan de neuzen van de leerlingen en aan de manier waarop ze je begroeten zien hoe het met ze gaat. Dan weet je: met deze leerling moet ik vandaag een extra praatje maken.” Volgens Dekker vallen met het digitale onderwijs veel signalen die leerlingen afgeven weg.

Zorgelijke situatie

En dat is zorgelijk benadrukt Mike van der Velde, bestuurder bij gespecialiseerde jeugdzorginstelling Wij zijn BROER! Hij behandelt veel kwetsbare jongeren. Van der Velde is bang dat door het fysiek ontbreken van de school als signalerende partij, de problematiek die zich achter de voordeur afspeelt ook achter de voordeur verborgen blijft.

“Het is de school niet kwalijk te nemen, maar zij zien niet alles”, benadrukt Van der Velde. Als voorbeeld noemt hij een jongere die bij hem onder behandeling is en thuis les volgt. “Volgens school gaat het daar heel goed mee, omdat diegene steeds keurig online is. Ondertussen verpietert deze jongere thuis en snijdt zichzelf.”

Bron: NH Nieuws / Doris van Baar & Sidney Dijkers