Wie is er verantwoordelijk voor de schade na de overstroming in Volendam? Dat is een vraag die veel bewoners van de getroffen straat in het dorp bezighoudt. Vlak voor het nieuwe jaar zorgde de hoge waterstand en de wind ervoor dat meerdere huizen aan het Zuideinde blank stonden. De gemeente, het waterschap, Rijkswaterstaat en de bewoners lijken allemaal een verantwoordelijkheid te hebben.
Al een week voor de overstroming van 31 december trokken bewoners bij de gemeente en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier aan de bel. “Wij maakten ons erge zorgen over het hoge water”, zegt Simon Schilder. Maar er gebeurde niets.
Te laat
Als water op oudejaarsdag door de wind over het kleine dijkje waait staan bewoners tot hun enkels in het water. De gemeente zorgt voor een noodwaterkering en plaatst grote zakken zand, maar dan is het al te laat. Zeker zeven bewoners hebben aanzienlijke waterschade, anderen maken zich grote zorgen voor een nieuwe overstroming. “Ik heb geen verwarming of elektriciteit”, zegt Jaap Zwarthoed die zijn benedenverdieping aan het opruimen is. Het water heeft ook zijn vloerbedekking doorweekt die nu binnen ligt te drogen: “Er komt wel een lucht vanaf.”
Verantwoordelijkheid
“Ik heb de afgelopen nachten slecht geslapen”, laat Simon Schilder weten. Hij woont ook aan de dijk, maar had geen wateroverlast. Wel is hij met oud en nieuw thuis gebleven. Ook zijn buren waren de afgelopen dagen waakzaam als de wind opstak en het water dreigde mee te nemen. Bewoners hebben op dit moment hun handen vol aan het opruimen van de ontstane troep, en het droogmaken van de onder water gelopen ruimtes. Ondertussen vraagt iedereen zich af wanneer de volgende overstroming komt en wat daar aan gedaan kan worden.
In een reactie laat de gemeente weten dat ze de situatie iedere dag in het oog hield. Binnenkort gaat de gemeente de situatie evalueren en kijken of dit in de toekomst voorkomen kan worden.
“Door het hoge water waren de gemeente en hulpdiensten al in verhoogde staat van paraatheid. Zaterdagavond laat was er nog niets aan de hand, daarna is het snel gegaan. Door het draaien van de wind en hoge waterstand in het Markermeer is de wateroverlast ontstaan. Die snelheid heeft ons overvallen”, aldus de gemeente Edam-Volendam.
Buitendijks wonen
De vraag over verantwoordelijkheid moet volgens een woordvoerder van de gemeente Volendam nog uitgezocht worden. Er wordt in een schriftelijke reactie ook gewezen op de ‘eigen verantwoordelijkheid van de bewoners’. “Zij wonen buitendijks en zijn dus ook zelf verantwoordelijk om maatregelen te treffen om schade aan eigendommen te voorkomen.”
Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft nauw contact met de gemeente, maar zegt alleen verantwoordelijk te zijn voor het gebied binnen de dijken en de dijken zelf. Voor de hoge waterstand in het Markermeer verwijzen ze naar Rijkswaterstaat.
“Op het IJsselmeer en het Markermeer is de waterstand nog steeds erg hoog. Ook wordt er komende dagen veel wind verwacht, en deze combinatie zal het water opstuwen met mogelijk opnieuw wateroverlast tot gevolg in buitendijkse gebieden.”, zegt Rijkswaterstaat. De verwachting is dat Volendam deze keer de dans ontspringt, omdat de wind voor Volendam en het Zuideinde gunstig staat.
Geen vertrouwen in de overheid
Net als veel andere buren heeft Jan Schilder al maatregelen getroffen voor zijn woning. Maatregelen die het huis van Schilder tot nu toe droog hebben gehouden. Toch is hij ook vandaag in de weer om zijn persoonlijke waterkering bij de oprit aan te leggen. “Ik vertrouw niet op de overheid dus ik ga het zelf doen”, aldus Schilder die ondertussen de ene na de andere zandzak op zijn oprit neerlegt. Andere bewoners zijn ook weer bezig om een verdedigingslinie tegen het water aan te leggen, want er komt nog meer water aan.
Een woordvoerder van Rijkswaterstaat zegt dat de organisatie wel verantwoordelijk is voor het watermanagement en dus de hoogte van het water in het Markermeer. Over de vraag van verantwoordelijkheid kan er geen duidelijkheid geven worden over wie er nu juridisch verantwoordelijk is voor de schade in Volendam. Ook hier wordt er gewezen op de risico’s van buitendijks wonen.
Volgens de gemeente gaan de zandzakken op het Zuideinde voorlopig voor waterveiligheid en droge voeten zorgen.
